نحوه عیب یابی و تعمیر جک گیربکسی

جک‌ گیربکسی که به جک گیربکس درآر نیز معروف است، دستگاهی است که برای باز و بسته کردن و جابه‌جایی گیربکس انواع ماشین‌‌های سنگین استفاده می‌شود. همان‌طور که از نام این دستگاه مشخص است صرفا برای جابجایی گیربکس طراحی شده‌اند و مکانیک‌های خودرو بیشترین استفاده را از آن دارند. در این نوشته، قصد داریم تا به علل گوناگون خرابی، نحوه عیب‌یابی و تعمیر جک گیربکس درار بپردازیم.

وزن گیربکس‌های مایلر که سنگین‌ترین گیربکس‌های موجود در بازار است تقریباً ۴۷۰ کیلوگرم است. این دستگاه صرفا برای باز و بسته کردن و جابجایی گیربکس طراحی شده است و توانایی تحمل وزن بیش از حد مجاز را که 700 کیلوگرم است را ندارد و در صورت اعمال نیروی بیشتر از این وزن، باعث ایجاد پیچیدگی یا دفرمه شدن بدنه و شاسی دستگاه می‌گردد. به عبارت دیگر، به‌علت طراحی صحیح و اصولی و براورد صحیح نیروی وارد بر دستگاه، اگر کاربر به غیر از جابه‌جایی گیربکس ماشین، هیچ استفاده دیگری از دستگاه نکند، دستگاه هرگز دچار پیچیدگی شاسی و بدنه نخواهد شد.

در زمینه تعمیر جک گیربکس درآر باید گفت که اصولاً بیشتر خرابی‌ها در قسمت پمپ و جک دستگاه اتفاق می‌افتد.

شما می‌توانید با انواع جک گیربکسی تولیدی شرکت فیدار آروند آشنا شوید و از مشخصات فنی هریک اطلاع حاصل نمایید.

عیوبی که ممکن است برای پمپ جک گیربکس اتفاق بیفتد:

درصورتی‌که دسته پمپ را می‌زنید ولی جک بالا نمی‌رود ممکن است به ۲ دلیل باشد:

الف) در صورت مشاهده نشتی روغن در قسمت جک دستگاه، باید به موارد زیر توجه نمود:

1. 1. پکینگ داخل سیلندر؛ جک‌های مصرفی در این دستگاه، یک‌طرفه است یعنی دارای یک ورودی و خروجی هستند، به همین علت اگر نشتی در پکینگ جک به وجود آید روعن نشت شده از درب بالای جک به بیرون جک سرریز می‌کند و این بدین معنا می‌باشد که پکینگ داخل سیلندر دچار آسیب شده است و باید آن را تعویض نمود تا مشکل برطرف گردد. این پکینگ‌ها به صورت استاندارد در بازار موجود می‌باشد و با بردن نمونه پکینگ به آسانی می‌توان آن را تهیه و تعویض کرد.
  2. در اتصال شَفت جک و پیستون نیز گاهی ممکن است، نشتی روغن داشته باشیم. چون در این جک، پیستون به‌صورت پیچی روی شفت متصل شده ‌است و با نخ‌های آب‌بندی، بسته ‌شده است، آب‌بندی به‌طور دقیق انجام می‌گردد ولی اگر نشتی از کنار پیستون جک دیده شود، باید پیستون از روی جک باز شود و با نوار تفلون و نخ آب‌بندی شود و بعد پیستون روی آن سوار شده و کاملاً محکم شود.
  3. بشکه‌ای شدن پیستون؛ اگر جک مدت زیادی کار کرده باشد، داخل پیستون گشاد شده باشد یا به‌اصطلاح، حالت بشکه‌ای داشته باشد (جایی‌که میزان حرکت پیستون زیاد باشد به مرور زمان، باعث گشادتر شدن آن نسبت به سر پیستون که حرکت در آن کمتر بوده، می‌گردد)، در این حالت، باید داخل پیستون تراشکاری شود و پکینگی با سایز بزرگ‌تر برای جک استفاده شود. در صورتی که مشکل بشکه‌ای شدن پیستون بروز کند، اگر تنها پکینگ تعویض گردد، مشکل نشتی جک حل نمی‌شود.
  4. خش برداشتن داخل سیلندر؛ وقتی سطح داخلی سیلندر، خشن می‌شود، به ‌مرور پکینگ در قسمتی که خش برداشته ‌است، خراب می‌شود. برای برطرف کردن این عیب نیز باید داخل پیستون تراشیده شود.

ب) دستگاه، قادر به پمپ کردن روغن نیست.

توجه نمایید قبل از باز کردن درب پمپ، می‌توان با انجام عمل زیر، ذرات احتمالی موجود در پمپ را خارج نموده و اگر این ذرات باعث از بین رفتن آب‌‌بندی ساچمه شده باشد، مشکل پمپ حل می‌شود و دیگر نیازی به باز کردن آن نمی‌باشد.

در صورتی که نیاز به باز کردن پمپ بود، بالف پمپ را بسته و دستگاه را توسط دست به سمت بالا حرکت می‌دهیم. حدود 20 ثانیه مکث می‌کنیم تا روغن به داخل جک وارد شود. (اگر روغن وارد جک شود، با رها کردن دستگاه، به سمت پایین حرکت نمی‌کند). سپس بالف را باز نموده و دستگاه را به سمت پایین فشار می‌دهیم. با چند بار انجام این عمل، باعث ورود و خروج روغن با فشار زیاد به داخل پمپ می‌شویم که این امر، سبب می‌شود تا ذرات احتمالی موجود در پمپ تخلیه گردد و ساچمه‌ها به روال قبل، کار خود را انجام دهند.

پمپ نشدن روغن، به دو علت رخ می‌دهد:

1. 1. 1. 1. سوپاپ زیر دسته جک، خراب شده ‌است یا آب‌بندی ساچمه از بین رفته ‌است.
      2. پکینگ دست جک خراب شده ‌است

در صورت پمپ نشدن روغن توسط دستگاه، ابتدا باید پیستون‌های مربوط به پمپ را باز نموده و از سلامت پکینگ‌های آن‌ها اطمینان حاصل نماییم.

2. هنگامی که دستگاه، تحت فشار می‌باشد و به آرامی شروع به پایین آمدن می‌کند و نشتی از جک نمی‌باشد

در صورت اطمینان از سلامت پکینگ‌ها، باید با انجام اقدامات زیر، ساچمه معیوب را پیدا کنیم:

در جک‌های گیربکسی تک پمپ، سه عدد ساچمه وجود دارد:

- ساچمه زیر پیستون پمپ: این ساچمه، در زیر پیستون قرار دارد و با هر بار بالا رفتن دسته پمپ، از جای خود جابجا می‌گردد و اجازه ورود روغن به داخل سیلندر پمپ را می‌دهد. در هنگام پایین آوردن دسته پمپ، ساچمه در نشیمنگاه خود قرار می‌گیرد و مانند یک شیر یک‌طرفه از خروج مجدد روغن از محل ورود جلوگیری می‌کند.

اگر به هر دلیلی، مشکلی برای آب‌بندی این ساچمه رخ دهد، می‌توان با دیدن نشانه زیر به آن پی برد:

اگر وزنه‌ای روی دستگاه قرار دهیم و شروع به حرکت دسته پمپ کنیم و بالف روغن بسته باشد و هیچ عکس‌العملی از دستگاه در راستای بلند کردن وزنه دیده نشود و فشاری زیر دست احساس نگردد، احتمال خرابی این ساچمه و ساچمه زیر بالف وجود دارد.

- ساچمه زیر خروجی روغن از پمپ: این ساچمه بدین منظور تعبیه شده است که روغن موجود در جک نتواند مجددا به داخل پمپ برگردد. به عبارت دیگر درصورت عدم وجود این ساچمه در پمپ، با هر بار دسته زدن (بالا و پایین کردن) پمپ ، جک به سمت بیرون حرکت کرده و مجددا به جای خود باز می‎‌گردد.

با مشاهده علایم زیر می‌توان به خرابی این ساچمه پی برد:

اگر وزنه‌ای روی دستگاه قرار داشته باشد و هم‌چنین جک بالا باشد و پس از گذشت چند دقیقه، دسته پمپ توسط فشار روغن به سمت بالا حرکت می‌کند و به مرور باعث پایین آمدن جک می‌شود.

- ساچمه زیر بالف: وظیفه این ساچمه، دادن مجوز پایین آمدن جک می‌باشد که در صورت خرابی آن، هنگامی که جک تحت فشار می‌باشد، باعث پایین آمدن به مرور زمان می‌گردد.

علت از بین رفتن آب‌بندی ساچمه:

ورود ذرات ریز به داخل روغن و قرار گرفتن آن‌ها زیر ساچمه‌ها: که برای پیشگیری از این مشکل باید دقت نمود که در صورت تعویض روغن جک، باید از روغن مرغوب و تمیز استفاده کرد. هم‌چنین از بسته بودن درب پمپ اطمینان حاصل نماییم.
زنگ زدن ساچمه: به دلیل این‌که چگالی آب بیشتر از روغن می‌باشد، اگر حتی مقدار کمی آب، وارد مخزن پمپ شود، آب در مخزن ته‌نشین شده و وارد پمپ می‌گردد که همین امر باعث زنگ زدن پمپ و ساچمه می‌شود.
دفرمگی ساچمه: این مورد فقط برای ساچمه زیر بالف اتفاق می‌افتد که در صورت سفت کردن بیش از حد بالف رخ می‌دهد.