در دنیای امروز که تکنولوژی به سرعت در حال رشد و پیشرفت است، استفاده از تجهیزات محتلف در صنعت، موجب تسهیل در فرایند زندگی شده است. از جمله مهم‌ترین مهم‌ترین تجهیزات که در صنعت، کاربرد دارد، تجهیزات ایست و بازرسی است که برای تامین امنیت و کنترل تردد در ورودی مراکز مهم ورودی اماکن مهم و امنیتی، کارخانه‌ها، گمرک، فرودگاه و پلیس راه ها استفاده می‌شود.
یکی از این تجهیزات، تکنولوژی ایکس ری است. با استفاده از این محصول، به راحتی و بدون نیاز به تفتیش، افراد و وسایل مورد بررسی و کنترل قرار می‌گیرند. در این مقاله از سایت فیدار آروند سپاهان قصد داریم به بررسی دقیق این محصول به پردازیم.
اهمیت استفاده از تکنولوژی ایکس ری
تکنولوژی ایکس ری از جمله جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیاست. اگرچه مدت زمان زیادی از تولد ان نمی‌گذرد ولی به دلیل کاربد زیادی که دارد مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین علل جذابیت تکنولوژی ایکس ری این است که این اشعه به راحتی می‌تواند از موانع فیزیکی عبور کند و تمامی محتویات یک بسته یا چمدان را به راحتی نشان دهد بدون آن که نیاز به باز کردن بسته یا چمدان باشد.
بنابراین با توجه به این مزیت، سرعت کنترل و بازرسی افزایش می‌یابد و از اتلاف وقت جلوگیری می‌شود. البته همانطور که همواره هر اختراع و کشف جدیدی مخالفان زیادی دارد این تکنولوژی نیز مخالفانی دارد. برخی این موضوع را خلاف حقوق بشر می‌دانند مخصوصا زمانی که قرار است بدن انسان به منظور بازرسی تصویربرداری شود.
رایج‌ترین تکنولوژی ایکس ری
دستگاه ایکس ری با اهداف متفاوتی در سازمان‌های مختلفی قابل استفاده است. دستگاه ایکس ری، یک روش تصویربرداری رایج است که می‌تواند به دلایل پزشکی، صنعتی و امنیتی استفاده شود. تکنولوژی ایکس ری، با استفاده از تابش امواج الکترومغناطیس، به داخل اجسام یا بدن انسان و دریافت امواج بازتابیده، از داخل بدن یا اجسام تصویر برداری می‌کند.
یکی از انواع تکنولوژی ایکس ری که قطعاً بسیاری از افراد ان را دیده اند تکنولوژی ایکس ری که به آن در پزشکی رادیوگرافی نیز گفته می‌شود، می‌باشد. در این دستگاه، اشعه ایکس با عبور از بدن فرد، توسط استخوان ها جذب شده ولی از بافت نرم عبور می کند. بدین ترتیب یک تصویر از نواحی سفید(استخوان ها) و نواحی سیاه (بافت های نرم تر) برای تشخیص در اختیار پزشک قرار می گیرد. این تصاویر برای بررسی اهداف پزشکی استفاده می‌شوند.
کاربرد‌های دیگرتکنولوژی ایکس ری
تکنولوژی ایکس ری، نه تنها برای امور پزشکی قابل استفاده است بلکه برای موارد بازرسی و کنترل تردد نیز کاربرد دارد. این تکنولوژی در مکان‌های مهم مانند فرودگاه، گمرک، مراکز امنیتی و سالن‌های اجلاس و کنفرانس‌ها، در هنگام ورود و خروج افراد قابل استفاده است. قابلیت و کاربر این دستگاه به نحویی است که انواع چمدان، کانتینر، کالاهای وارداتی، کیف و لوازم شخصی فرد را می‌تواند مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از تکنولوژی ایکس ری و می‌توان موارد مشکوک و کالاهای غیرقانونی، از جمله مواد مخدر، اسلحه و … را ردیابی کرد. استفاده از دستگاه فرکانس یاب در کنار ایکس ری در فرودگاه و گمرک می‌تواند درصد خطای انسانی را کاهش دهد.
انواع تکنولوژی ایکس ری و کاربرد آن
تکنولوژی ایکس ری متناسب با ساختار و نوع کاربرد آن، در مکان‌ها و صنایع متفاوتی استفاده شود. در ادامه به برخی ار این کاربردها در صنایع مختلف اشاره می‌کنیم:
مراکز پزشکی
از تکنولوژی ایکس ری در صنعت پزشکی، برای تصویربرداری از استخوان‌ها، دندان‌ها، مفاصل و تشخیص شکستگی‌ها و آسیب‌های وارده به اجزای داخلی بدن استفاده می‌شود.
صنایع خودروسازی
در صنعت خودروسازی و صنابع تولیدات فلزی، برای بررسی و تصویر برداری از داخل قطعات استفاده می‌شود. با کمک تکنولوژی ایکس ری، می‌توان تمامی جوش‌ها، شاسی و سایر اجزای خودرو و قطعات فلزی را یررسی و کنترل کرد که سالم و بدون نقص باشند.
صنایع هواپیماسازی
از تکنولوژی ایکس ری برای تصویر برداری از بخش‌های مختلف هواپیما و اجزای مهم آن مانند موتور، کابین، وینگ و سایر اجزا استفاده می‌شود .
صنایع الکترونیکی
از تکنولوژی ایکس ری برای بررسی مدارها، قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود.
برای بسیاری از مراکز مثل فرودگاه‌ها، استفاده همزمان از تکنولوژی ایکس ری و انواع گیت فلزیاب بسیار کاربردی خواهد بود.
اجزای تشکیل دهنده تکنولوژی ایکس ری
این دستگاه نیز مانند هر دستگاه دیگری، بخش‌های مختلفی دارد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین بخش‌های این دستگاه می‌پردازیم:
تونل و نوار نقاله
قسمتی از دستگاه که کالا و بار روی آن قرار می‌گیرد در دستگاه ایکس ری‌های بزرگتر که برای اسکن از بارهای بزرگ استفاده می شود، به جای نوار نقاله از غلتک‌های مخصوصی استفاده می‌شود.
ژنراتور دستگاه
ژنراتورها معمولا اشعه تابشی را به سمت بالا و با زاویه ۹۰ درجه داخل تونل بازرسی می تابانند. که معمولا از لامپ‌های ایکس ری با قدرت تابشی ۱۴۰ تا ۱۶۰ و یا ۱۸۰ کیلو ولت استفاده می‌کنند. در سیستم های بزرگتر ولتاژ لامپ ها به ۳۲۰ کیلو ولت نیز می‌رسد.
سنسورها یا حسگرهای نوری
این حسگرها با امواج مادون قرمز کار می‌کنند و در ورودی و خروجی تونل نصب می‌شوند که به محض وارد شدن جسم به تونل، با قطع شدن شعاع نوری بین فرستنده و گیرنده آن، سیگنالی به قسمت کنترل ارسال می شود تا اشعه ایکس جهت تابیده شدن به جسم فعال شود.
سنسورهای آشکارساز
حسگرهای آشکارساز از تعدادی دیود حسگر برای اندازه گیری سطوح بالا و پایین انرژی تشکیل می‌شود. این مجموعه دیودها که L شکل هستند جهت محاسبه انرژی عبوری از کالا و یا شی داخل تونل به کار می رود.
رنگ های اشعه ایکس در تکنولوژی ایکس ری
رنگ نمایش داده شده در تصاویر رنگی اشعه ایکس مختلف است و به نوع مواد و چگالی آن‌ها بستگی دارد. این دستگاه قابلیت نمایش شش رنگ را درصفحه نمایش خود دارد که شدت رنگ ها به تراکم و ضخامت مواد بستگی دارد. آشنایی با نکات زیر به شما کمک می‌کند تا بدانید هر رنگ معرف چه نوع ماده‌ای می‌باشد.
قابلیت نمایش بر اساس رنگ در تکنولوژی ایکس ری تحولی بزرگ در بحث بازرسی و کنترل تردد بود. چرا که میزان دقت دستگاه در تشخیص مواد و وسایل ممنوعه را افزایش داد.
- سبز: نشان دهنده‌ی مواد ترکیبی مانند آلومینیوم
- آبی: نشان دهنده‌ی مواد معدنی مانند مس
- سیاه: نشان دهنده‌ی مواد غیر قابل نفوذ
- بنفش: طلا و نقره و اشیاء عتیقه
- قرمز: نشان دهنده‌ی مواد غیر قابل نفوذ
- قهوه‌ای: مواد منفرجه
- زرد: مواد خنثی مثل شیشه
- نارنجی: نشان دهنده‌ی مواد آلی مانند کاغذ، لباس و بسیاری از مواد منفجره
تکنولوژی ایکس ری چه چیزی را نشان می دهد؟
در ایکس ری‌های قدیمی، تصاویر سیاه و سفید بودند. اما دستگاه‌های امروزی، توانایی تشخیص انواع اجسام فلزی، غیرفلزی و انواع مواد آلی را دارند و طبق جدول بالا، هر ماده را با طیف رنگی متفاوتی در صفحه نمایش دستگاه نشان می‌دهند. رنگ اجسام، براساس میزان تراکم اجسام و میزان تشعشعی که از ماده عبور می‌کند جنس ماده مشخص می‌شود.
- مواد آلی : موادی مانند چوب، پلاستیک، و پارچه با رنگ نارنجی نمایش داده می شوند.
- مواد معدنی: مواد معدنی مانند فلزات و سنگ ها با رنگ آبی ظاهر می شوند.
- مواد ترکیبی آلی و معدنی: مواد ترکیبی مثل نمک، شیشه، استخوان و حتی توپ تنیس با رنگ سبز نمایش داده می شوند.
جمع بندی
تکنولوژی ایکس ری یکی از ابزارهای مهم و موثر در صنعت، پزشکی و خصوصا حوزه گمرک و فرودگاه ها و … است که برای بررسی و تشخیص مواد و اجسام ممنوعه و غیرمجاز در بارهای وارداتی و صادراتی استفاده می‌شود. نحوه ی کارکرد این دستگاه‌ها از پرتو‌های ایکس استفاده می‌کند تا تصاویر دقیق و کاملی از محتوای بارها را به کارمندان مربوطه ارائه دهد. با توجه به نوع وزن و اندازه بار، انواع مختلفی از تکنولوژی ایکس ری وجود دارد که هر یک برای نوع خاصی از بررسی و تشخیص مواد ممنوعه و غیرمجاز مناسب هستند. از جمله انواع ایکس ری می‌توان به دستگاه ایکس ری پرتابل، این دستگاه قابل حمل و ایکس ری گمرک و… اشاره کرد. استفاده از گیت بازرسی بدنی در کنار تکنولوژی ایکس ری می‌تواند نتیجه‌ی بهتر و دقیق‌تری را ارائه دهد.
